Ita van Dijk en ik stellen elkaar elke vrijdag een vraag. Zo komen we steeds iets meer over elkaars werk te weten. En ik leer onder woorden brengen wat ik nou eigenlijk aan het doen ben.
Ita vroeg mij:
Zijn de mensen in je verhalen bestaande personen of verzin je ze zelf?
Zowel de personages als de gebeurtenissen zijn in fictie verzonnen. De locatie vaak ook. Het is alleen niet zo dat ik ervoor ga zitten en een personage karaktereigenschappen, uiterlijk en een geschiedenis meegeef. Het is geen aankleedpop. Meestal staat alleen de leeftijd vast. Soms is ook één eigenschap noodzaak. De rest lijkt er vanzelf aan te groeien.
Vanzelf?
Zonder dat ik me daarvan bewust ben, put mijn fantasie uit een soepje van herinneringen en ontmoetingen, en stelt daarvan iemand samen. Daaraan voegt het wat extra's toe tot er een heel nieuw personage staat. Vanwege dat soepje kun je wel ‘familietrekjes’ herkennen, maar het personage is vooral zichzelf.
Helemaal vanzelf gaat het ook weer niet. Ik moet er wel wat voor doen om de fantasie zijn werk te laten doen. In heel korte verhalen en anekdotes kan een plat karakter wel. Langere verhalen en (jeugd)romans hebben karakters nodig die voller zijn dan je in de letterlijke tekst terugleest. In de schrijfcursus bij Scriptplus kreeg ik daarvoor goede schrijfoefeningen: laat je personage een brief aan jou of een ander schrijven. Of nodig hem bij je thuis uit en kijk door zijn ogen naar jouw straat, jouw huis, naar jou.
Verrassing
Laatst vroeg iemand naar een nogal uitgesproken personage in een verhaal waar ik mee bezig was. Ze was zo specifiek, ze moest wel op een echt iemand zijn gebaseerd. Ik had geen idee. Ik wist alleen dat ze net zulk haar had als mijn vroegere buurmeisje. Pas veel later realiseerde ik me dat haar gedrag overeenkwam met dat van mijn broer. Maar door verschil in sekse en verschil in vaardigheden, had ik dat niet eerder gezien. Meteen besefte ik ook dat de hoofdpersoon, een jongen, op haar reageerde, zoals ik als kind op mijn broer reageerde. Mijn personages en ik, wij worden vrolijk van verrassingen.
